Przesłaniem pontyfikatu Jana Pawła II stały się słowa wygłoszone w homilii podczas mszy inauguracyjnej, odprawionej 22 października 1978 roku: ‘Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!’
Jan Paweł II angażował się w działania na rzecz porozumienia między wyznawcami chrześcijaństwa, judaizmu oraz islamu. Był pierwszym papieżem, który odwiedził kościół protestancki oraz synagogę, a także rozpoczął publiczny dialog z muzułmanami. Po trwającym 1500 lat sporze, doprowadził do pogodzenia z Kościołem Ormiańskim. Był też autorem pierwszej encykliki ekumenicznej ‘Ut unum sint’. Jan Paweł II podkreślał, że ekumenizm w Kościele to więcej niż wzajemna tolerancja i akceptacja. To jedność powodowana wewnętrznym pragnieniem każdego człowieka.
Nazwany papieżem pielgrzymem, Jan Paweł II odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedzając 130 krajów. Ponadto odbył 145 podróży po Włoszech. Jako papież, dziewięciokrotnie odwiedził Polskę. Ostatnią pielgrzymkę do kraju, w 2002 roku, Jan Paweł II poświęcił Bożemu Miłosierdziu, któremu powierzył Ojczyznę.
Podczas swojej ponad 26-letniej posługi, Jan Paweł II ogłosił 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji apostolskich, 43 listy apostolskie, zwołał 9 konsystorzy, mianował 240 kardynałów (w tym 5 Polaków), 2,5 tys. biskupów, wyświęcił ponad 2 tys. księży, kanonizował 478 świętych (w tym 10 Polaków), beatyfikował 1318 błogosławionych (w tym 154 Polaków), przewodniczył 5 posiedzeniom plenarnym Kolegium Kardynalskiego, 6 zgromadzeniom generalnym zwyczajnym synodu biskupów, jednemu zgromadzeniu nadzwyczajnemu synodu biskupów, siedmiu zgromadzeniom specjalnym synodu biskupów, przyjął ok. 1400 osobistości politycznych oraz wygłosił ok. 4 tys. przemówień ( w tym 2,5 tys. za granicą).
Karol Wojtyła urodził się w Wadowicach 18 maja 1920, jako drugi syn Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich. Wczesny okres jego dojrzewania jako nastolatka został naznaczony śmiercią najbliższych. Gdy miał 9 lat, zmarła matka, trzy lata później w wieku 26 lat na szkarlatynę zmarł jego brat Edmund.
W maju 1938 roku Karol Wojtyła zakończył naukę w gimnazjum, otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą. Następnie rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wojna odebrała Karolowi Wojtyle możliwość kontynuowania studiów, zaczął więc w 1940 pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych Solvay. W lutym 1941 po długiej chorobie zmarł ojciec Karola Wojtyły.
Jesienią 1941 Wojtyła wraz z przyjaciółmi założył Teatr Rapsodyczny, który swoje pierwsze przedstawienie wystawił 1 listopada 1941. Rozstanie Karola Wojtyły z teatrem nastąpiło nagle w 1942, gdy postanowił studiować teologię i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie. W okresie od kwietnia 1945 do sierpnia 1946 pracował na uczelni jako asystent i prowadził seminaria z historii dogmatu.
W październiku 1946 roku został subdiakonem, a tydzień później diakonem. 1 listopada 1946 roku w Kaplicy w Pałacu Arcybiskupów Krakowskich kardynał Adam Stefan Sapieha wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza. 2 listopada jako neoprezbiter Wojtyła odprawił mszę prymicyjną w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu. Wkrótce po tym przez Paryż wyjechał do Rzymu, aby kontynuować studia.
W lipcu 1958 roku Karol Wojtyła został mianowany biskupem tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. W styczniu 1964 roku został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. Ingres odbył się w katedrze wawelskiej w dniu 8 marca 1964 roku. Podczas konsystorza z 26 czerwca 1967 roku został nominowany kardynałem. 28 czerwca 1967 roku otrzymał w Kaplicy Sykstyńskiej od papieża Pawła VI czerwony biret, a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego z Afryki. 16 października 1978 roku kardynał Karol Wojtyła został wybrany na Stolicę Piotrową. Od 14 marca 2004 pontyfikat Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie św. Piotra i bł. Piusa IX. Był papieżem przez 26 i pół roku (9666 dni).
W czasie pontyfikatu Papieża-Polaka dwukrotnie ogranizowano zamachy na jego życie. 13 maja 1981 roku podczas audiencji generalnej na placu św. Piotra w Rzymie Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Alego Ağcę. Jak ustalili śledczy, chwilę wcześniej Ali Ağca mierzył w jego głowę, jednak Jan Paweł II schylił się wtedy do małej dziewczynki (Sara Bartoli) i wziął ją na ręce. Zamachowiec opóźnił oddanie strzału prawdopodobnie dlatego, że dziewczynka, którą papież trzymał na rękach, lekko przysłoniła go, co uniemożliwiło zamachowcowi dokładne wycelowanie. Ranny papież osunął się w ramiona stojącego za nim sekretarza, Stanisława Dziwisza. Ochrona przewiozła Jana Pawła II do polikliniki Gemelli, gdzie poddano papieża sześciogodzinnej operacji. Spędził na rehabilitacji w szpitalu 22 dni. Potem wielokrotnie cierpiał z powodu różnorodnych dolegliwości, będących następstwem postrzału. Dokładnie rok później papież udał się do Fatimy, by podziękować Niepokalanemu Sercu Maryi za uratowanie go od śmierci. Został wówczas zaatakowany bagnetem przez Juana Maríę Fernándeza y Krohn, lecz nie odniósł poważnych obrażeń.
Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku w wieku 84 lat. Został pochowany w Watykanie. Kilka tygodni po jego śmierci, papież Benedykt XVI ogłosił, że korzystając z przysługującego mu prawa, przyspieszył rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego swego poprzednika. Była to odpowiedź głowy Kościoła Katolickiego na wołanie tysięcy wiernych podczas pogrzebu Jana Pawła II, skandujących „Santo subito!”, czyli „Święty natychmiast!”. Po kilkuletnim procesie beatyfikacyjnym, 1 maja 2011 roku w Watykanie, Jan Paweł II został wyniesiony na ołtarze przez papieża Benedykta XVI jako błogosławiony. 27 kwietnia 2014 roku został ogłoszony świętym. Mszy kanonizacyjnej na placu św. Piotra przewodniczył papież Franciszek.